شناخت بازار محصولات نوآورانه

در دنیای امروز که تعداد کسب ‌وکارها به صورت تصاعدی در حال رشد است، رقابت بین کسب‌وکارها معنای پررنگ‌تری به خود گرفته و تنها کسب‌وکارهایی می‌توانند به صورت پایدار در عرصه‌ی رقابت باقی بمانند که از مزیت‌های رقابتی قابل‌توجه برخوردار باشند. منظور از مزیت‌های رقابتی ویژگی‌هایی است که یک کسب‌وکار معین را از سایر کسب‌وکارها متمایز می‌سازد؛ به جرأت می‌توان گفت که در عصر حاضر یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های رقابتی نوآوری است و تنها محصولاتی می‌توانند درصد قابل‌توجهی از بازار را به خود اختصاص دهند که دارای جنبه‌های نوآوری باشند. این محصولات که از آن‌ها با عنوان محصولات نوآورانه نیز یاد می‌شود، تا حدی اهمیت دارند که وجود یا عدم وجود آن‌ها تعیین‌کننده پایدار بودن یا نبودن کسب‌وکارها است. به بیان ساده‌تر می‌توان گفت که تنها کسب‌وکارهایی می‌توانند به حیات خود ادامه دهند که همواره محصولات نوآورانه‌ای را برای عرضه به مشتریان داشته باشند. به دلیل اهمیت محصولات نوآورانه و پیچ‌وخم‌هایی که در حوزه‌ی بازاریابی این محصولات وجود دارد، تصمیم گرفتیم که در این مقاله نکاتی را در این‌باره توضیح دهیم.

محصولات نوآورانه محصولاتی ابتکاری و بدیع هستند

محصولات نوآورانه به محصولاتی گفته می‌شود که بر پایه ایده‌های نوآورانه و با رویکردی خلاقانه به وجود آمده‌اند. درواقع یک محصول نوآورانه محصولی است که اگرچه تا پیش از آن وجود نداشته و کسی عدم وجود آن را چندان احساس نکرده است، اما وجود آن به دلیل ویژگی‌های خیره‌کننده‌ای که دارد معمولاً با استقبال قابل‌توجهی مواجه می‌شود. ایده‌های نوآورانه معمولاً به دو صورت طرح‌ریزی‌شده و در قالب محصول ارائه می‌شوند؛ یا اینکه معطوف به نیازی هستند که وجود داشته، اما کمتر کسی از وجود آن نیاز مطلع بوده است؛ و یا اینکه در یک بستر معین نیاز جدیدی را ایجاد می‌کنند و خود پاسخی به آن محسوب می‌شوند. وجه مشترک هر دو حالت عدم وجود محصول نوآورانه در یک مقطع و پا به عرصه نهادن آن است که بازاریابی آن‌ها را با چالش‌هایی مواجه می‌کند. در ادامه درباره این موضوع بیشتر توضیح خواهیم داد.

یک محصول نوآورانه لزوماً یک محصول کاملاً جدید نیست!

گاه برخی افراد تصور می‌کنند که ارائه‌ی محصول نوآورانه لزوماً به معنای ارائه‌ی یک محصول جدید است؛ باید گفت که این تصور نادرست بوده و نوآوری تعریف گسترده‌تری را دربر می‌گیرد. در حقیقت یک محصول نوآورانه ممکن است محصولی باشد که تا قبل از آن به شکل دیگری در بازار حضور داشته، اما حال با نیازهای روز همگام‌سازی شده و یا وجوه جدیدتر و خلاقانه‌تری را به خود گرفته است. برای مثال در شرایطی که فروشگاه‌های اینترنتی متعددی در حال فعالیت هستند، ممکن است یک فروشگاه اینترنتی جدید به گونه‌ای طرح‌ریزی و پیاده‌سازی شود که از تمام فروشگاه‌های قبلی مبتکرانه‌تر به نظر برسد. علیرغم اینکه معمولاً مدیران کسب‌وکار به دنبال ساخت محصولات کاملاً جدید هستند، به جرأت می‌توان گفت که ارائه‌ی محصولات نوآورانه مبتنی بر محصولات ارائه شده قبلی معمولاً با احتمال موفقیت بالاتری همراه خواهد بود؛ ضمن اینکه این کار به دلیل وجود بستر فرهنگی اولیه از قبل نیاز به صرف هزینه‌های کمتری برای بازاریابی خواهد داشت.

بازار محصولات نوآورانه با بازار محصولات غیرنوآورانه متفاوت است

با مقایسه‌ی بازار محصولات نوآورانه با محصولات غیر نوآورانه در می‌یابیم که هردوی آن‌ها در عین داشتن نکات قوت، با چالش‌هایی نیز روبرو هستند. یکی از نکاتی که باعث هموار شدن مسیر بازاریابی محصولات نوآورانه می‌شود، وجه ابتکاری و بدیع بودن آن‌ها است که به آن‌ها جذابیت می‌بخشد و توجه بسیاری را به خود جلب می‌کند. به ‌علاوه، از آنجایی‌که این محصولات تا قبل از یک نقطه زمانی در بازار وجود نداشته‌اند، معمولاً در هنگامی که توسط یک شرکت به بازار عرضه می‌شوند با یک افق پهناور از بازار مواجه هستند که هیچ رقیبی در آن وجود ندارد و این کار بازاریابی را ساده‌تر می‌کند. البته یکی از چالش‌هایی که در مسیر بازاریابی محصولات نوآورانه وجود دارد، ایجاد یک بستر فرهنگی اولیه است که مخاطبان محصول را از وجود چنین محصولی و ویژگی‌های کاربردی آن آگاه سازد که این فرآیند ممکن است گاه چند ماه و حتی چند سال به طول بینجامد.

با این راه‌ها می‌توان نفوذ محصولات نوآورانه به بازار را سرعت داد

یک راه مؤثر در راستای سرعت بخشیدن به نفوذ یک محصول نوآورانه، شناخت بازار است؛ اما از آنجایی‌که محصول تا پیش از آن به صورت فعلی در بازار وجود نداشته است، احتمال دارد فرآیند سنجش و پایش با دشواری‌هایی روبرو باشد؛ بدین منظور بهتر است محصول در حیطه‌ای از بازار عرضه شود که نیاز بیشتری به آن وجود دارد. این کار باید در چند مرحله و در چند کانون مختلف بازار صورت گیرد تا نتایج بهتر و دقیق‌تری به دست آیند. ضمن اینکه باید توزیع محصول به صورت محدود و حساب‌شده صورت گیرد تا امکان کنترل آن آسان‌تر باشد. نکته دیگری که درباره بازار محصولات نوآورانه وجود دارد، آن است که این محصولات رقیب ندارند؛ به همین خاطر در مراحل اولیه امکان رشد بالایی دارند و همین مسئله می‌تواند در سرمایه‌گذاران زیادی رغبت ایجاد کند؛ بنابراین عرضه‌کنندگان محصولات نوآورانه باید نسبت به فرصت‌های سرمایه‌گذاری و جذب آن‌ها نیز هشیار باشند. باید توجه داشت که ازآنجایی‌که بازار محصولات نوآورانه در مراحل اولیه پس از عرضه هنوز بکر است، شبکه‌های انسانی و طبیعی بازاریابی هنوز درگیر آن نشده‌اند و به همین خاطر باید تدابیری را اندیشید تا بخشی از بازار از طریق فرآیندهای حساب‌شده نسبت به محصول درگیر شده و از این طریق باعث افزایش دامنه شهرت و محبوبیت آن شوند.

منابع:

https://www.marketingdonut.co.uk/market-research/market-innovative-products-and-services

https://www.industryweek.com/innovation/how-successfully-bring-new-products-market

https://www.quirks.com/articles/innovative-products-and-services-june-2017