به گزارش روابط عمومی مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق، حجت الاسلام والمسلمین محمد قطبی در اولین جلسه مشترک شورای علمی رویداد ملی «کاریزمن» فی ما بین میز سبک زندگی دفتر تبلیغات اسلامی و مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق، با اشاره به ناشناخته بودن عادت وارده ها در کشور ما، اظهار داشت: این عادت واره ها به حدی در متن زندگی وجود دارد که توجهی به آن نمی کنیم؛ تمام ریز رفتارها و کلان رفتارهایمان (اعم از از سلام علیکم، خوردن، رفت و آمد، و…) مبتنی بر عادت است.

وی با بیان این که دوبعد آیین مذهبی و عادات عرفی، کل زندگی ما احاطه کرده است، افزود: در کشورهای غربی که بر اساس محصول، فرهنگ شان را ایجاد می‌کنند و در فضای عادت واره قرار می‌دهند، یعنی فرقه های انحرافی و عرفان های نوپدید، عادت واره می سازند و در عادت، خودشان را بزرگ می کنند.

وی عادت واره را سکوی پرتاب یک محصول دانست و یادآور شد: مثلاً فلان گل را به فلان آیین می چسبانند و محصول را در متن یک عادت وارد می آورند و توسعه می دهند؛ اساس این که یک محصول را می‌توانند در جامعه بیاورند و در دید مردم قرار دهند، عادت واره است.

انواع عادت واره

مدیرعامل مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق اظهار داشت: به طور کلی عادت واره ها دو دسته هستند: یکی از آنها آیین‌های مذهبی هستند (مثل حجم اعتکاف) که بنیاد آن، مذهبی و دینی است؛ دسته دوم از عادت واره ها، عادات و رسوم عرفی و بومی بوده که در فضای عادت واره هایی که بنیادش انسانی است، برای اینکه عمق تأثیر عادت واره را با همه وجود حس کنید، بیش از دو هزار سال در ایران عادت واره ای تحت عنوان «نوروز» یا «سیزده به در» داشتیم که آن زمان مردم آتش پرست بودند اما امروزه، دین کاملاً عوض شده، ولی عادت واره جای خودش می ماند.

وی با اشاره به این که حتی با تغییر مذهب و حکمرانی و… عادت واده عوض نمی شود، گفت: برخی مذهب شان هم عوض می‌شود ولی عادت واره می‌ماند یا شکل حکمرانی کلاً تغییر می کند ولی عادت واره تکان نمی خورد و اکنون این فرهنگ‌های جدید و عرفان های کاذب در جامعه اتفاق می‌افتد، ولی عادت واره سر جای خودش است، یعنی به این راحتی‌ها جابه‌جا نمی‌شود.

نمونه هایی از عادت واره های امروزی

حجت الاسلام والمسلمین قطبی ضمن بیان نمونه ای امروزی از عادت واره ها اظهار داشت: در ۱۰ سال گذشته عادت واره هایی در سفره زندگی مردم ایجاد شده است؛ مثلاً فقط تم جشن تولد می‌گرفتیم و اکنون جشن قامت(اول قدم برداشتن بچه)، جشن دندان، جشن گود بای پوشک، جشن های تلخ (مثل جشن طلاق)، برگزار می کنند؛ همه اینها را انسان ساخته و مبدأ انسان بوده است و محصول آن هم مبدا انسانی دارد.

وی افزود: در مقایسه با غربی‌ها عادت واره های بیشتری داریم؛ چون جنس ارتباطات اجتماعی در فرهنگ ما نسبت به فرهنگی غرب راحت تر شکل می‌گیرد، چرا که زندگی‌ غربی ها به زندگی خطی و انفرادی و رفتن در حوزه فراغت فردی تبدیل شده است.

ایجاد عادت واره در جامعه راحت است

مدیرعامل مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق با بیان این که ساخت عادت واره بسیار راحت است، تصریح کرد: در سیستم سبک زندگی غربی، فراغت شان بیش از حد خانگی و فردی شده است؛ همزمان در شرایط کرونا تلویزیون تمام تلاشش را می‌کند که مردم بیرون نروند و ادارات را به یک سوم کاهش می‌دهد اما مردم در خیابان ها در تردد هستند و کنار رودخانه پیاده‌روی می‌کند، این حیات اجتماعی پررنگ است و ساخت عادت واره خیلی خیلی راحت می باشد؛ کافیست مانند این یک ویروس، یک عادت واره مطرح شود، می چرخد و رشد می کند.

وی با اشاره به این که حیات اجتماعی در کشور ما جلوتر است، گفت: به بهانه‌های مختلف شب نشینی می رویم، دورهمی شکل می‌دهیم، در حوزه آیین‌های مذهبی کارهای بزرگی انجام شده و هیئت های خانگی در ایران شکل گرفته است؛ اکنون هیئت بانوان در کشورمان شکل‌گرفته است؛ سابقه هیئت خانگی بیش از ۵۰ سال نیست؛ روضه می گرفتند ولی محفل نه؛ سفره های خانگی در اواخر بوده است و مطالعات رسیده به اینکه ۳۶ مورد سفره داریم، از حضرت رقیه(س) تا موسی بن جعفر(ع) تا سفره حضرت داوود(ع) و سفره حضرت ابراهیم(ع) و اینها هر کدام در منطقه ای رشد کرده است.

وی افزود: جشن‌هایی وجود دارد که نقطه شروع حیات اجتماعی شان خیلی دور نیست؛ این ظرفیت در ایران وجود دارد، مثلاً یک اگر آیین داشتیم، این ظرفیت است که ما به آن نپرداخته ایم اما نیازش وجود دارد؛ به فیلم پرداختیم و فیلم ساختیم و به بازی پرداختیم و بازی ساخته ایم اما در آیین نپرداختیم؛ ما یک عادت واره تحت عنوان «بدرقه» مثل بدرقه زائر یا پیشواز یا چاوشی خوانی داریم که بخشی از زندگی مردم بود، وقتی زندگی ها شهری و متمدن و آپارتمانی شد و این آیین ها دیگر امکان اجرایی ندارد، ولی مردم به آنها علاقه دارند، ذهنیت و ذائقه اش هم وجود دارد ولی میدانش نیست؛ در این شرایط، کافیست با یک معادله جدید و با کمک رسانه، یک معادله های کوچکی بسازیم که به سرعت به عادت واره اجتماعی تبدیل می‌شود، چون این کار را نکردیم، این زمین مانده به مرور از حافظه می رود و آرام آرام کاملاً از دست می‌رود، کما اینکه اکنون از ذهن ها رفته و روی لبه فراموشی قرار دارد و اصلاً چنین چیزی وجود ندارد.

نباید فرصت های وجود آیین ها را از دست داد/تغییر نسل؛ عاملی در تغییر عادت واره ها

حجت الاسلام والمسلمین قطبی اظهار داشت: فاصله فرهنگ هایمان زیاد شده و دو نسل که از یک عادت واره عبور کرد، دیگر یک مسأله تاریخی می شود، ولی مثلاً عادت واره هایی مثل تعزیه در دست مردم نگه داشته شده است؛ خدا را شکر دولت در این مسأله ورود نکرده است، هر چند که موضوع تعزیه را به ارشاد بردند که ارشاد هم قبول نکرد و تعزیه زنده ماند؛ این در فضای آیین های مذهبی و سنتی ما جایگاه خودش را حفظ کرده است و قابلیت دارد که توسعه هم پیدا کند و بیشتر شود.

وی درباره رویداد ملی «کاریزمن» گفت: کاریزمن یک رویداد ایده پردازی است، البته سامانه‌ای برایش طراحی کردیم و امسال روان تر و منطقی تر از سال گذشته خواهد بود و نواقص تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است ولی باید تجهیزات کامل شود.

وی کاریزمن ها را بر دو گونه استارتاپی و پروژه‌ ای تبیین کرد و یادآور شد: استارتاپ ها تأثیر بالاتری دارند، البته ریسک شان هم بالاتر می باشد؛ کاریزمن ایده استارتاپی است.

مدیرعامل مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق خطاب به دبیر میز سبک زندگی گفت: تعیین قالب کار و استاد به عهده میز است و این مرکز، فراخوان رویداد را اجرا می کند، البته میدان استارتاپی بعضی موضوعات مثل اسباب بازی، راحت تر است و موضوعاتی مثل کتاب سخت است.

خروجی رویداد «کاریزمن» رقابت و موج آفرینی است

وی با بیان این که خروجی رویداد کاریزمن برای رقابت است و موج ایجاد می کند، افزود: اگر ایده آمد و قامت استارتاپی را داشت، پذیرش می‌شود که خود این هم یک جایزه است و این پذیرش مساوی است با ۳۰ تا ۴۰ میلیون هزینه هایی مثل آموزش و مشاوره تا به یک شرکت بزرگ تبدیل شود، ولی اصل رویداد، ایده پردازی و رقابت است.

حجت الاسلام والمسلمین قطبی اظهار داشت: به طور معمول، از چهار رویداد کاریزمن که برگزار شد، ایده های خوبی به دست آمد؛ یک دسته از ایده‌هایی که در محیط رشد قرار می‌گیرند و تبدیل به شرکت خلاق بشوند و دوم، ایده‌هایی که از جنس پیشنهادهای زمینه ای است؛ وقتی خروجی را برای میز جمع بندی می کنیم، مقدار زیادی پیشنهاد جدید وارد می‌شود که می توان به پروژه تبدیل کرد؛ باید این ها را ترکیب کرد.

رویداد «کاریزمن»؛ تجمیع کننده نظرات ایده پردازان برای حل مسأله روز جامعه

وی افزود: یکی از خروجی ها و دستاوردهای رویداد این است ذهن ۱۰۰ نفر ایده پرداز برای حل یک مسئله به میان می آید که در نتیجه، ایده‌های زمینه‌ای برای میز پیدا می‌شود که می‌تواند به طراحی‌های میز کمک کند؛ ایده‌هایی که می‌توانند، باید تبدیل به استارتاپ شود، به ویژه اگر ضعف‌های سال گذشته را کم کنیم، به ایده های استارتاپی نزدیک‌تر می‌شویم.

وی به وجود ظرفیت بالا در بخش های مختلف دفتر تبلیغات اسلامی در راستای برگزاری رویداد «کاریزمن» پرداخت و افزود: ما می توانیم اقمار دفتر تبلیغات اسلامی مانند شعب خراسان رضوی و اصفهان و مؤسسه آموزش عالی حوزوی معصومیه را در برش های تبلیغی مان به سمت این رویداد بیاوریم که در مجموعه شان از طریق پوستر و غیره اطلاع رسانی کنند.

مدیرعامل مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق به نقش برگزار رویداد کاریزمن در توسعه مخاطبان این مرکز پرداخت و ابراز داشت: باید گفت از کل طلاب حدود ۳ درصد مخاطب مستقیم ما هستند که هنوز این سه درصد را پیدا نکرده ایم، البته توسعه مخاطب منوط به رویدادهای ما است؛ ما هر رویدادی که ارائه می‌کنیم، یک نسل جدیدی به این عرصه اضافه می‌شوند.

همچنین، در این نشست، حجت الاسلام والمسلمین فجری «دبیر میز سبک زندگی دفتر تبلیغات اسلامی» تصریح کرد: از دغدغه‌های مهم این است که پرسنل دفتر تبلیغات اسلامی هم در این رویداد شرکت کنند.

وی بر ضرورت توجه نسبت به خروجی های مورد توقع از این رویداد تأکید کرد و افزود: تلاش مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق باید این باشد که نسبت به برآوردن توقعات میزهای قطب های فکری و فرهنگی دفتر تبلیغات اسلامی توجه بیشتری گردد.